Odleżyny – powstają wskutek sił ścinających (uszkodzenie śródbłonka) i tarcia (ucisk z zewnątrz) w okolicach kostek, kości krzyżowej, guzów kulszowych, krętarzy, czego wynikiem jest niedokrwienie tkanek (uszkodzenie naczyń, szczególnie w zakresie mikrokrążenia). Najczęściej występują u osób przewlekle leżących – pensjonariuszy zakładów opiekuńczych, ośrodków opieki paliatywnej, itp.
Czynniki wpływające na pojawianie się odleżyn:
- budowa ciała (otyłość, wyniszczenie),
- niedowłady, zaburzenia ruchomości,
- nietrzymanie moczu i stolca,
- brak czucia bólu i ucisku,
- choroby współwystępujące (np. cukrzyca),
- stan skóry.
Podział odleżyn wg Torrance’a.
- Stopień I – blednące (pod wpływem ucisku palca) zaczerwienienie – brak zmian w mikrokrążeniu
- Stopień II – zaczerwienienie nieblednące (uszkodzenie naskórka, czasem pęcherze).
- Stopień III – owrzodzenie obejmujące pełną grubość skóry właściwej (do granicy z tkanką podskórną).
- Stopień IV – owrzodzenie obejmujące pełną grubość skóry właściwej i tkanki podskórnej (do powięzi).
- Stopień V – zaawansowana martwica, która przekracza powięź (dochodzi do mięśni, obejmuje stawy, ścięgna i kości).
Leczenie odleżyn powinno być kompleksowe:
- Odciążenie miejsca ucisku.
- Szczególna dbałość o skórę.
- Troska o odpowiednie odżywienie Pacjenta.
- Mobilizowanie Pacjenta do zwiększenia aktywności ruchowej.
- Regularna zmiana pozycji ciała.
- Stabilizowanie Pacjenta przy pomocy odpowiednich podpórek.
- Stosowanie materacy (ze zmiennym ciśnieniem) i poduszek przeciwodleżynowych.
- Regularna zmiana odzieży i pościeli.
- Wszystkie materiały, z którymi ma kontakt skóra Pacjenta powinny być wykonane ze szczególniem delikatnych tkanin.
Uwaga!
Po powstaniu odleżyny konieczne jest dalsze stosowanie metod profi laktyki przeciwodleżynowej.