Atopowe zapalenie skóry (AZS, wyprysk atopowy, neurodermitis, świerzbiączka Besniera) jest uwarunkowaną genetycznie, przewlekłą (lub przewlekłą nawracającą) niezakaźną dermatozą, w przebiegu której dochodzi do licznych nieprawidłowości w budowie i czynności skóry oraz działaniu układu immunologicznego. Podstawowym objawem podmiotowym schorzenia jest świąd. W wyniku złożonych zjawisk immunopatologicznych w trakcie choroby dochodzi do powstania wykwitów o typowej morfologii i lokalizacji.
Według szacunków Polskiego Towarzystwa Alergologicznego w Polsce na AZS choruje 4,7% – 9,2% dzieci oraz 0,9% – 1,4% dorosłych. Co ciekawe, w tej olbrzymiej grupie chorych dominują pacjenci mieszkający w dużych miastach. Jako alarmujący należy uznać wniosek wynikający z badania ECAP (Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce) przeprowadzonego w latach 2006-2008, że od 4% – 6,5% wszystkich Polaków cierpi na atopowe zapalenie skóry (1,5 – 2,5 mln ludzi)!
Obraz kliniczny atopowego zapalenia skóry jest zmienny i zależy od wieku chorego. Przyjęto, że AZS występuje w jednej z dwóch faz klinicznych: a) wypryskowej (mokrej) – ta forma dominuje u niemowląt i dzieci młodszych, b) liszajowatej (suchej) – ta forma występuje najczęściej u dzieci starszych, młodzieży i osób dorosłych.
W zależności od morfologii wykwitów skórnych (np. nadżerki i sączenie w fazie wypryskowej lub dramatyczna suchość ze zliszajowaceniem w fazie suchej) terapia miejscowa AZS powinna być urozmaicona i zawsze dopasowana do wymagań konkretnego chorego. Receptura współczesna daje unikalną możliwość leczenia pacjentów cierpiących na AZS preparatami pozbawionymi powszechnie używanych konserwantów, co u wielu chorych jest jedynym akceptowalnym przez nich sposobem terapii. Niejednokrotnie zdarza się, że Pacjenci, którzy zastosowali kilkanaście różnych preparatów z grupy emolientów gotowych i jak twierdzili byli „uczuleni na wszystko” właśnie w prostym leku recepturowym odnaleźli „panaceum” na suchą i swędzącą skórę.
Eksperci podkreślają, że systematyczna, właściwa pielęgnacja (nawilżanie, natłuszczanie i oczyszczanie) skóry atopowej może być JEDYNĄ I WYSTARCZAJĄCĄ FORMĄ LECZENIA AZS o nieznacznym nasileniu stanu zapalnego.
Wśród chorych na atopowe zapalenie skóry, jak w żadnej innej grupie pacjentów, ma znaczenie cena preparatu recepturowego, która znacząco obniża koszty całościowe terapii. Należy pamiętać, że zalecane jest co najmniej 250g kremu/maści nawilżającej na tydzień (150 – 200g na tydzień u małych dzieci oraz 500g u osób dorosłych).
Wszystkie informacje i zalecenia terapeutyczne zawarte w tym rozdziale Poradnika Receptury Współczesnej są zgodne z rekomendacjami ekspertów Polskiego Towarzystwa Alergologicznego oraz Europejskiej Akademi i Dermatologi i i Wenerologii opublikowanymi w 2012 roku.